Các phương pháp kiểm tra, đo kiểm tủ điện công nghiệp trước khi bàn giao

Photorealistic studio image of electrical engineers performing quality inspection and testing on industrial electrical panels; using multimeters, insulation testers, and thermal cameras; visible copper busbars and MCCBs; realistic lighting, technical detail, industrial catalog look; Landscape orientation, 4:3 aspect ratio, size 1000×750 px.

Một tủ điện công nghiệp chỉ thực sự “hoàn chỉnh” khi vượt qua các bước kiểm tra và đo kiểm kỹ thuật trước khi bàn giao.
Dù được lắp ráp đúng bản vẽ, nếu không kiểm định kỹ lưỡng, hệ thống vẫn có thể tiềm ẩn lỗi đấu nối, rò điện hoặc mất pha, dẫn đến sự cố nghiêm trọng khi vận hành.

Dưới đây là tổng hợp các phương pháp kiểm tra tủ điện công nghiệp chuẩn IEC, được Điện Hạ Thế áp dụng trong quá trình test vận hành và nghiệm thu thực tế tại xưởng cũng như công trình.

1. Mục đích của việc đo kiểm tủ điện công nghiệp

Đảm bảo an toàn điện: kiểm tra cách điện, tiếp địa, bảo vệ dòng rò.
Đánh giá chất lượng lắp ráp: đúng sơ đồ, không nối sai hoặc bỏ sót mạch.
Kiểm chứng khả năng chịu tải: đánh giá hiệu năng busbar, dây dẫn và thiết bị.
Phát hiện lỗi tiềm ẩn: nhiệt độ tăng, mối nối lỏng, tiếp xúc kém.
Xác nhận đạt tiêu chuẩn IEC 61439 – TCVN 5699 trước nghiệm thu.

Việc đo kiểm là yêu cầu bắt buộc trong quy trình kiểm định thiết bị điện hạ thế theo tiêu chuẩn quốc tế.

2. Chuẩn bị trước khi kiểm tra

Trước khi tiến hành đo kiểm, kỹ sư cần:

Cắt toàn bộ nguồn cấp, đặt biển cảnh báo “Đang kiểm tra – Không đóng điện”.
Chuẩn bị thiết bị chuyên dụng:
- Đồng hồ đo điện trở cách điện (Megger 500V hoặc 1000V).
- Thiết bị đo dòng rò, đo điện trở tiếp địa.
- Máy đo pha (phase rotation tester).
- Thiết bị đo nhiệt độ hồng ngoại (thermal camera).
- Đồng hồ VOM hoặc đồng hồ đo đa năng.
Có bản vẽ nguyên lý và sơ đồ đấu dây để đối chiếu thực tế.

3. Phương pháp kiểm tra cơ khí và trực quan

Đây là bước đầu tiên, giúp phát hiện lỗi vật lý và sai sót trong lắp ráp.

Kiểm tra gồm:

Tình trạng vỏ tủ, lớp sơn, gioăng chống bụi, khóa và bản lề.
Kiểm tra busbar: thẳng, phẳng, không cong vênh, không oxy hóa.
Đảm bảo thiết bị cố định chắc chắn, không rung lắc.
Khoảng cách giữa các pha, dây, cầu đấu đúng tiêu chuẩn.
Các dây dẫn đi song song, cố định trong máng gen, có đánh số đầu dây.

Nếu phát hiện hư hỏng hoặc sai khác, phải sửa trước khi tiến hành các bước đo điện.

4. Đo điện trở cách điện (Insulation Resistance Test)

Đây là phép đo quan trọng nhất để đánh giá chất lượng cách điện giữa các mạch và vỏ tủ.

Phương pháp đo:

Dùng megger 500V (hoặc 1000V với hệ thống ≥ 500V).
Đo giữa các pha, giữa pha – trung tính, và pha – vỏ tủ.
Thời gian đo: 1 phút, giữ ổn định điện áp thử.

Giá trị đạt yêu cầu:

≥ 1 MΩ đối với hệ thống 230–400V.
≥ 0.5 MΩ đối với hệ thống điều khiển dưới 110V.

Nếu giá trị thấp hơn, cần kiểm tra dây rò ẩm, cos lỏng hoặc vật kim loại chạm mạch.

5. Kiểm tra thông mạch (Continuity Test)

Mục đích: xác định dây dẫn, relay, contactor hoạt động đúng logic thiết kế.

Cách thực hiện:

Dùng đồng hồ VOM ở chế độ đo thông mạch.
Kiểm tra từng mạch điều khiển theo sơ đồ nguyên lý.
Bật – tắt contactor, relay, timer để đảm bảo đóng cắt đúng trình tự.

Yêu cầu:
Mạch thông suốt, không đứt, không chập giữa các dây.
Nếu phát hiện chập, phải đối chiếu lại sơ đồ đấu nối.

6. Kiểm tra thứ tự pha (Phase Sequence Test)

Mục đích: đảm bảo thứ tự pha (R–S–T) đúng để tránh đảo chiều động cơ hoặc sai hướng tải.

Phương pháp:

Dùng phase rotation meter gắn vào đầu ra tủ điện.
Xác định chiều quay: kim quay thuận chiều kim đồng hồ là đúng pha.
Nếu sai, hoán đổi 2 dây pha để hiệu chỉnh.

7. Kiểm tra điện trở tiếp địa (Earth Resistance Test)

Mục đích: đảm bảo an toàn cho người và thiết bị khi có rò dòng.

Phương pháp:

Dùng đồng hồ đo tiếp địa chuyên dụng.
Đo điện trở giữa điểm nối PE trong tủ và cọc tiếp địa ngoài công trình.

Giá trị đạt yêu cầu:

≤ 4 Ω (theo TCVN 4756:1989).
Với khu vực ẩm, ≤ 10 Ω cũng được chấp nhận nếu có hệ thống nối đất bổ sung.

Nếu vượt mức, cần bổ sung cọc nối đất hoặc nối song song dây tiếp địa.

8. Kiểm tra bảo vệ thiết bị (Protection & Relay Test)

Mục đích: xác minh relay, MCCB, contactor, biến tần và PLC hoạt động chính xác.

Thực hiện:

Test relay nhiệt: dùng thiết bị giả lập quá tải, xem relay ngắt đúng dòng cài đặt.
Test MCCB: kiểm tra chức năng đóng/cắt, ngắt khi quá tải.
Test contactor: bật thủ công, đo điện áp cuộn hút, kiểm tra điểm tiếp xúc.
Test PLC/biến tần: mô phỏng hoạt động mạch điều khiển, kiểm tra tín hiệu đầu vào – đầu ra.

9. Đo nhiệt độ và test tải (Thermal & Load Test)

Bước cuối cùng trước bàn giao, giúp phát hiện lỗi phát nhiệt, lệch pha, hoặc tổn hao điện năng.

Phương pháp:

Chạy thử tải trong 1–2 giờ.
Dùng camera nhiệt hoặc đồng hồ kẹp dòng đo nhiệt độ và dòng điện tại từng pha.
So sánh dòng các pha, chênh lệch không vượt quá 10%.
Nhiệt độ busbar tăng không quá 40°C so với môi trường.

Nếu vượt mức: kiểm tra siết cos, dây quá nhỏ, hoặc mạch không cân pha.

10. Hoàn thiện hồ sơ và bàn giao

Sau khi tủ điện vượt qua tất cả bài test, kỹ sư sẽ:

Lập biên bản đo kiểm nội bộ, ghi rõ kết quả từng phép đo.
Gắn tem kiểm định kỹ thuật và bảng tên thiết bị trên tủ.
Bàn giao cho chủ đầu tư kèm:
- Bản vẽ hoàn công.
- Phiếu test và báo cáo đo kiểm.
- Hướng dẫn vận hành & bảo trì định kỳ.

Tại Điện Hạ Thế, toàn bộ dữ liệu đo kiểm được lưu trữ điện tử, giúp khách hàng tra cứu và đối chiếu nhanh khi bảo trì hoặc mở rộng hệ thống.

11. Lợi ích khi đo kiểm đúng quy trình

Giảm thiểu rủi ro sự cố điện khi đưa vào vận hành.
Đảm bảo an toàn cho công nhân vận hành và bảo trì.
Tăng tuổi thọ thiết bị và giảm tổn hao điện năng.
Dễ dàng nghiệm thu, kiểm định, cấp chứng nhận chất lượng.

Đây là bước bắt buộc giúp hệ thống điện đạt tiêu chuẩn IEC – ISO, đồng thời thể hiện năng lực kỹ thuật của đơn vị thi công.

12. Kết luận

Đo kiểm tủ điện công nghiệp không chỉ là thủ tục kỹ thuật, mà là cam kết an toàn – chất lượng – uy tín của nhà thầu điện.
Với quy trình đo kiểm nghiêm ngặt, Điện Hạ Thế đảm bảo mọi tủ điện khi bàn giao đều vận hành ổn định, đạt chuẩn quốc tế và sẵn sàng nghiệm thu công trình.

Nếu bạn cần dịch vụ đo kiểm, kiểm định hoặc đánh giá kỹ thuật tủ điện công nghiệp, hãy liên hệ Ms Nhung – 0907 764 966 để được kỹ sư Điện Hạ Thế hỗ trợ trực tiếp.
Chi tiết tại https://dienhathe.com.

✅ FAQ – Câu hỏi thường gặp

1. Khi nào cần đo kiểm tủ điện công nghiệp?
Sau khi lắp ráp hoàn tất và trước khi bàn giao, hoặc sau mỗi lần bảo trì lớn.

2. Dụng cụ đo kiểm cần những gì?
Megger, VOM, phase tester, thiết bị đo tiếp địa, ampe kìm và camera nhiệt.

3. Có cần kiểm định tủ điện bởi đơn vị thứ ba không?
Với dự án lớn, bắt buộc có kiểm định độc lập; tuy nhiên Điện Hạ Thế vẫn đo kiểm nội bộ theo chuẩn IEC.

4. Bao lâu nên đo kiểm lại hệ thống tủ điện?
Mỗi 6–12 tháng/lần để đảm bảo không rò điện, không quá nhiệt và tiếp địa ổn định.

5. Điện Hạ Thế có cung cấp dịch vụ đo kiểm tại nhà máy không?
Có. Đội kỹ sư Điện Hạ Thế nhận đo kiểm, kiểm định và cấp hồ sơ test kỹ thuật tận nơi cho nhà máy và khu công nghiệp.