Trong hệ thống điện công nghiệp, đầu cos điện (cos SC, DTL, GTY, GTL…) là linh kiện nhỏ nhưng giữ vai trò cực kỳ quan trọng trong việc đảm bảo dòng điện truyền dẫn ổn định, tiếp xúc chắc chắn và an toàn tuyệt đối.
Thế nhưng trên thực tế, rất nhiều sự cố cháy tủ điện, phát nhiệt hoặc chập mạch đều bắt nguồn từ các mối nối cos sai kỹ thuật.
Bài viết này của Điện Hạ Thế sẽ chỉ ra 7 sai lầm phổ biến nhất khi đấu nối cos điện mà kỹ sư và thợ điện thường mắc phải – kèm theo hướng dẫn khắc phục chi tiết, giúp hệ thống hoạt động bền và an toàn lâu dài.
1. Chọn sai kích cỡ cos so với tiết diện dây
Đây là lỗi cơ bản nhưng cực kỳ phổ biến.
Nhiều người chọn cos “vừa mắt” mà không kiểm tra kỹ tiết diện dây dẫn (mm²), dẫn đến cos quá rộng hoặc quá chật.
-
Cos nhỏ hơn dây: không ép kín, dây bị tưa, tiếp xúc lỏng → phát nhiệt.
-
Cos lớn hơn dây: có khe hở giữa lõi và ống cos → tăng điện trở, dễ oxy hóa.
Cách khắc phục:
→ Luôn chọn cos đúng mã SC, DTL, GTY… tương ứng tiết diện dây.
Ví dụ: dây 35mm² → dùng cos SC35, không dùng SC50.
Nếu dây có lớp bọc dày, có thể tăng 1 cấp nhưng phải đảm bảo ép kín.
2. Ép cos không đủ lực hoặc ép lệch khuôn
Sai lực ép khiến mối nối không đạt độ chặt yêu cầu.
Nhiều thợ dùng kìm thường hoặc bấm lệch khuôn, khiến cos bị méo, hở hoặc gãy.
Hậu quả:
-
Điện trở tiếp xúc tăng cao → cos nóng lên khi chạy tải.
-
Lâu ngày gây cháy đầu dây hoặc oxy hóa lan vào trong lõi.
Cách khắc phục:
→ Sử dụng kìm ép thủy lực đúng khuôn tiết diện, ép đều 2–3 điểm dọc ống cos.
→ Không ép chồng hoặc ép méo đầu cos.
→ Sau khi ép, thử kéo dây — nếu tuột dễ dàng là mối nối chưa đạt chuẩn.
3. Không bôi mỡ dẫn điện trước khi ép
Một lỗi nhỏ nhưng rất quan trọng.
Nếu không bôi mỡ dẫn điện, sau vài tháng mối nối sẽ bị oxy hóa, tăng điện trở và dễ phát nhiệt.
Tác hại:
-
Điện trở tiếp xúc tăng 0.1Ω cũng làm tổn hao lớn khi dòng cao.
-
Mối nối dễ “cháy xém” tại đầu cos.
Cách khắc phục:
→ Trước khi ép, bôi lớp mỡ dẫn điện mỏng (Electrical Contact Grease) vào lõi dây và trong ống cos.
→ Mỡ giúp làm đầy khe hở vi mô, ngăn ẩm và oxy hóa kim loại.
4. Siết bu-lông quá chặt hoặc không đều
Đây là lỗi thường thấy trong các tủ điện thi công vội.
Siết quá chặt làm bẹ cos bị cong, nứt hoặc biến dạng; siết quá lỏng khiến cos lỏng lẻo, dễ phát nhiệt khi có rung động.
Dấu hiệu nhận biết:
-
Đầu cos bị lồi lên hoặc cong vênh.
-
Có vết cháy nhẹ quanh bu-lông.
Cách khắc phục:
→ Siết vừa lực, song song bề mặt, không nghiêng cos.
→ Dùng long đen phẳng + long vênh để phân bổ áp lực.
→ Nếu là thanh cái lớn, nên siết bằng cờ lê lực để đúng tiêu chuẩn.
5. Không vệ sinh đầu dây và bề mặt cos
Khi dây dẫn hoặc cos bị bụi, dầu hoặc oxit bám, điện trở tiếp xúc sẽ tăng mạnh.
Dù cos chất lượng tốt, nhưng bề mặt không sạch vẫn gây phát nhiệt tại điểm nối.
Cách khắc phục:
→ Dùng khăn khô hoặc giấy nhám mịn làm sạch lõi dây trước khi ép.
→ Lau lại bề mặt cos bằng cồn công nghiệp trước khi đấu nối.
Một mối nối “sạch kim loại” luôn cho hiệu suất dẫn điện cao hơn rõ rệt.
6. Dùng sai loại cos cho dây và thiết bị
Đây là lỗi mang tính hệ thống, đặc biệt khi dùng lẫn giữa cos đồng và cos nhôm.
-
Dây đồng + cos nhôm → xảy ra ăn mòn điện hóa, mối nối sớm hư hỏng.
-
Cos SC (đồng) dùng cho dây nhôm → tiếp xúc kém, dễ nứt cos.
Cách khắc phục:
→ Dây đồng → dùng cos SC hoặc GTY.
→ Dây nhôm → dùng cos GTL.
→ Dây nhôm nối thiết bị đồng → dùng cos DTL (đồng – nhôm kết hợp).
7. Không bảo vệ đầu cos sau khi đấu nối
Sau khi đấu nối xong, nhiều người bỏ qua bước bọc bảo vệ đầu cos.
Trong môi trường ẩm, bụi hoặc có hơi muối, đầu cos dễ bị oxy hóa, làm đen bề mặt và giảm độ dẫn điện.
Cách khắc phục:
→ Sau khi siết xong, bọc đầu cos bằng ống co nhiệt hoặc keo cách điện.
→ Nếu tủ điện ngoài trời, nên phủ thêm lớp mỡ bảo vệ hoặc silicone cách điện.
8. Một số lỗi nhỏ khác cần tránh
-
Cắt dây lệch góc → lõi không ép kín.
-
Ép nhầm đầu cos hướng → lắp khó, siết không thẳng.
-
Khoan lại lỗ cos → sai tiêu chuẩn, làm yếu cơ học và tăng điện trở.
Mỗi chi tiết nhỏ đều ảnh hưởng đến hiệu suất truyền điện và độ an toàn toàn hệ thống.
9. Tổng kết quy trình đấu nối cos điện đạt chuẩn
-
Chọn cos đúng loại, đúng tiết diện.
-
Làm sạch lõi dây và cos.
-
Bôi mỡ dẫn điện.
-
Ép cos bằng kìm thủy lực đúng khuôn.
-
Siết bu-lông đúng lực, dùng long đen.
-
Bọc bảo vệ đầu cos.
Tuân thủ đủ 6 bước trên sẽ giúp mối nối chắc, dẫn điện tốt, không phát nhiệt và bền trên 10 năm.
10. Mua cos điện chuẩn kỹ thuật tại Điện Hạ Thế
Để đảm bảo chất lượng và tuổi thọ mối nối, nên chọn cos đạt chuẩn IEC – TCVN, đồng ≥99.9%, mạ thiếc sáng bóng, gia công chính xác.
Liên hệ ngay:
Ms Nhung – 0907 764 966
Phân phối chính thức: Điện Hạ Thế
Điện Hạ Thế chuyên cung cấp:
-
Cos SC, DTL, GTY, GTL (10–500mm²) đạt chuẩn quốc tế.
-
Ống nối, cầu đấu, domino, MCCB, contactor, tụ bù, relay, thanh cái đồng…
Sản phẩm có CO-CQ đầy đủ, được các nhà thầu và kỹ sư điện tin dùng trên toàn quốc.
FAQ
1. Cos bị nóng khi chạy tải là do đâu?
Thường do ép chưa đủ lực, chọn sai tiết diện hoặc bu-lông siết lỏng. Cần kiểm tra lại điểm tiếp xúc.
2. Có thể khoan rộng lỗ cos để lắp cho thanh cái lớn hơn không?
Không nên. Khoan sẽ làm yếu cơ học và giảm độ tiếp xúc điện. Nên chọn cos đúng mã lỗ.
3. Cos SC mạ thiếc có cần bôi mỡ dẫn điện không?
Có. Lớp mạ thiếc chống oxy hóa, nhưng mỡ dẫn điện giúp bảo vệ lâu dài hơn.
4. Có thể dùng cos đồng cho dây nhôm được không?
Không. Dây nhôm phải dùng cos DTL hoặc GTL để tránh ăn mòn điện hóa.
5. Nên kiểm tra mối nối cos bao lâu một lần?
Định kỳ 6 tháng – 1 năm. Nếu hệ thống chạy tải cao liên tục, nên kiểm tra mỗi 3 tháng.
Kết luận
Một mối nối cos SC nhỏ có thể ảnh hưởng đến toàn bộ an toàn của hệ thống điện công nghiệp nếu bị thi công sai kỹ thuật.
Vì vậy, việc hiểu và tránh các lỗi nêu trên là bước bắt buộc để đảm bảo hiệu suất, độ ổn định và tuổi thọ hệ thống.
Để thi công đạt chuẩn, hãy luôn chọn cos điện đạt tiêu chuẩn kỹ thuật từ nhà cung cấp uy tín như Điện Hạ Thế – đơn vị chuyên phân phối cos SC, DTL, GTY, GTL và vật tư điện công nghiệp chính hãng, tư vấn kỹ thuật miễn phí và giao hàng toàn quốc.
