Trong hệ thống điện công nghiệp, mối nối dây là điểm chịu dòng lớn và thường là nguyên nhân chính gây phát nhiệt, cháy tủ điện nếu thi công sai kỹ thuật.
Dù ống nối GTL, GTY, GL được thiết kế đạt chuẩn IEC, nhưng chỉ cần một sai sót nhỏ trong quá trình ép – như ép lệch, sai khuôn hoặc bỏ qua mỡ dẫn điện – cũng khiến điện trở tăng lên, dẫn đến nhiệt độ điểm nối vượt 80°C sau vài giờ tải cao.
Bài viết này của Điện Hạ Thế sẽ giúp kỹ sư nhận diện những lỗi ép ống nối thường gặp nhất và cách khắc phục đúng kỹ thuật, nhằm duy trì hệ thống điện ổn định, an toàn và lâu dài.
1. Sai khuôn ép – Lỗi nguy hiểm hàng đầu gây phát nhiệt
Hiện tượng:
Ống nối bị bóp méo, nứt hoặc ép không đều.
Nguyên nhân:
Dùng khuôn ép không đúng kích thước với tiết diện ống hoặc dây.
Ví dụ: dây 70mm² nhưng khuôn ép 50mm² → ép quá lực → nứt thân; hoặc khuôn 95mm² → ép không chặt, tiếp xúc kém.
Hậu quả:
-
Điện trở tăng cao tại vết ép.
-
Sinh nhiệt, oxy hóa, cháy lớp mạ thiếc.
-
Mối nối dễ gãy khi rung hoặc co nhiệt.
Cách khắc phục:
-
Tra bảng chọn khuôn theo tiết diện dây và loại ống nối.
-
Dùng kìm thủy lực có thang lực tiêu chuẩn (10–16 tấn).
-
Kiểm tra vết ép sau khi hoàn thành – phải đều, không nứt.
2. Ép sai thứ tự – Không tuân thủ quy trình từ giữa ra hai đầu
Hiện tượng:
Ống nối phình ở giữa, hai đầu lỏng.
Nguyên nhân:
Kỹ thuật viên ép từ đầu ống vào giữa, khiến khí bị dồn, lõi dây không ép chặt toàn phần.
Hậu quả:
-
Tiếp xúc không đều.
-
Xuất hiện “điểm nóng” tại hai đầu dây.
-
Mối nối dễ bong trong thời gian dài vận hành.
Cách khắc phục:
-
Luôn ép từ giữa ra hai đầu để khí thoát ra ngoài.
-
Với ống dài (≥150mm), nên ép 3 điểm: giữa – trái – phải.
-
Kiểm tra bằng camera nhiệt sau khi chạy tải thử.
3. Bỏ qua bước bôi mỡ dẫn điện
Hiện tượng:
Sau vài tháng, mối nối xám mờ hoặc sạm màu.
Nguyên nhân:
Không bôi mỡ dẫn điện trước khi ép, khiến bề mặt dây và ống nhanh oxy hóa, đặc biệt với nhôm.
Hậu quả:
-
Điện trở tăng 20–30%.
-
Phát nhiệt cục bộ, cháy vỏ cáp.
-
Ăn mòn điện hóa giữa đồng – nhôm.
Cách khắc phục:
-
Luôn bôi một lớp mỏng mỡ dẫn điện gốc silicone hoặc hydrocarbon lên dây trước khi ép.
-
Với GTL (đồng–nhôm), bôi ở cả hai đầu để ngăn oxy xâm nhập.
-
Sau khi ép, lau phần thừa, tránh bám ngoài ống.
4. Chọn sai loại ống nối so với vật liệu dây
Hiện tượng:
Mối nối phát nhiệt, oxy hóa đen nhanh.
Nguyên nhân:
Dây nhôm nối ống đồng (GTY) hoặc dây đồng nối ống nhôm (GL) → chênh lệch điện thế → ăn mòn điện hóa.
Hậu quả:
-
Điện trở tăng mạnh sau 3–6 tháng.
-
Xuất hiện muối trắng, lớp oxit cách điện.
-
Dễ gây phóng điện hoặc cháy điểm nối.
Cách khắc phục:
-
Xác định rõ loại dây trước khi chọn ống:
-
Dây đồng ↔ đồng: GTY.
-
Dây nhôm ↔ nhôm: GL.
-
Dây nhôm ↔ đồng: GTL.
-
-
Không “dùng tạm” loại khác dù kích thước giống nhau.
5. Không bọc chống ẩm sau khi ép
Hiện tượng:
Mối nối bị mờ, rỉ, hoặc phóng điện nhẹ khi trời ẩm.
Nguyên nhân:
Bỏ qua bước bọc ống co nhiệt hoặc dùng loại thường không có keo chống nước.
Hậu quả:
-
Ẩm ngấm vào mối nối → oxy hóa.
-
Ăn mòn dây, tăng điện trở tiếp xúc.
-
Dẫn đến rò điện hoặc chập pha trong môi trường ngoài trời.
Cách khắc phục:
-
Dùng ống co nhiệt 2 lớp có keo chống ẩm (heat shrink tube with adhesive).
-
Co đều bằng súng nhiệt cho keo chảy kín hai đầu.
-
Với tủ ngoài trời, quấn thêm lớp băng keo PVC bảo vệ ngoài cùng.
6. Dây không làm sạch trước khi ép
Hiện tượng:
Sau khi ép, điện trở cao bất thường dù ống đúng kích cỡ.
Nguyên nhân:
Đầu dây bẩn, có lớp oxit hoặc dầu.
Lớp này ngăn tiếp xúc kim loại – kim loại, khiến điện trở điểm nối tăng.
Hậu quả:
-
Mối nối phát nhiệt nhanh.
-
Oxy hóa lan sang phần lõi dây.
-
Tuổi thọ mối nối giảm 50%.
Cách khắc phục:
-
Dùng nhám mịn (P400) hoặc dung dịch cồn kỹ thuật để làm sạch dây.
-
Đảm bảo dây khô, sáng bóng, không dính dầu.
-
Thực hiện ngay trước khi bôi mỡ và ép.
7. Không kiểm tra lại mối nối sau khi ép
Hiện tượng:
Mối nối tưởng đạt nhưng lại phát nhiệt khi tải cao.
Nguyên nhân:
Không đo điện trở hoặc kiểm tra phát nhiệt sau khi ép xong.
Cách khắc phục:
-
Dùng micro-ohmmeter đo điện trở tiếp xúc: giá trị ≤ 1,5 lần điện trở dây liền kề.
-
Sau khi vận hành 24h, dùng camera nhiệt kiểm tra nhiệt độ.
-
Nếu >60°C → siết lại hoặc thay mối nối.
-
Đây là bước cuối cùng nhưng cực kỳ quan trọng, giúp phát hiện sớm mối nối lỗi trước khi gây sự cố.
8. Ví dụ thực tế tại nhà máy ở Bình Dương
Trong quá trình bảo trì tủ điện 1250A, kỹ sư Điện Hạ Thế phát hiện nhiều mối nối GTL240 phát nhiệt đến 78°C.
Nguyên nhân: dây nhôm bị oxy hóa + không bôi mỡ dẫn điện.
Sau khi xử lý lại bằng ống GTL mới, bôi mỡ và ép đúng khuôn, nhiệt độ giảm còn 42°C, hệ thống vận hành ổn định hơn 1 năm mà không phát lại nhiệt.
9. Giải pháp vật tư và quy trình hỗ trợ kỹ thuật từ Điện Hạ Thế
Điện Hạ Thế cung cấp đầy đủ vật tư và dụng cụ ép đạt chuẩn IEC để kỹ sư tránh toàn bộ các lỗi phát nhiệt thường gặp:
-
Ống nối GTL, GTY, GL – chuẩn DIN/IEC, mạ thiếc sáng, hàn ma sát đồng – nhôm.
-
Mỡ dẫn điện chuyên dụng – gốc silicone, chịu nhiệt cao.
-
Kìm ép thủy lực 10–16 tấn – kèm bộ khuôn chuẩn tiết diện dây.
-
Ống co nhiệt 2 lớp keo chống ẩm – bảo vệ hoàn hảo ngoài trời.
-
Camera nhiệt & thiết bị đo micro-ohmmeter – kiểm tra sau ép.
Nếu bạn đang cần tư vấn chọn loại ống nối phù hợp hoặc hướng dẫn quy trình ép an toàn, đội ngũ kỹ sư Điện Hạ Thế có thể đào tạo trực tiếp tại nhà máy hoặc qua tài liệu hướng dẫn kỹ thuật PDF.
Liên hệ tư vấn & báo giá:
Ms Nhung – 0907 764 966
Website: https://dienhathe.com
✅ FAQ – Câu hỏi thường gặp
1. Có thể ép ống nối nhôm bằng kìm cơ không?
Không nên. Kìm cơ không tạo đủ lực và làm méo ống, nên dùng kìm thủy lực.
2. Dấu hiệu nhận biết mối nối ép lỗi là gì?
Ống sạm màu, dây lỏng, vỏ cáp cứng hoặc có mùi khét nhẹ khi vận hành tải cao.
3. Mỡ dẫn điện có cần thiết khi dùng ống đồng không?
Có. Dù đồng ít oxy hóa, mỡ vẫn giúp duy trì điện trở ổn định lâu dài.
4. Có cần thay ống nối sau mỗi lần tháo ra kiểm tra không?
Có. Ống nối chỉ sử dụng một lần duy nhất vì sau khi ép đã biến dạng vĩnh viễn.
✅ Kết luận
Sai sót nhỏ trong kỹ thuật ép ống nối có thể dẫn đến hậu quả lớn cho cả hệ thống điện công nghiệp.
Các lỗi như sai khuôn, thiếu mỡ dẫn điện, không bọc chống ẩm hoặc ép sai thứ tự đều có thể khiến mối nối phát nhiệt, oxy hóa và cháy tủ điện.
Giải pháp tối ưu là:
-
Chọn ống nối đúng vật liệu (GTL, GTY, GL).
-
Ép đúng kỹ thuật, đúng khuôn, đủ lực.
-
Kiểm tra điện trở và phát nhiệt định kỳ.
Với vật tư đạt chuẩn IEC và hướng dẫn kỹ thuật chuyên nghiệp từ Điện Hạ Thế, doanh nghiệp có thể phòng ngừa hoàn toàn nguy cơ phát nhiệt tại mối nối, bảo đảm hệ thống điện vận hành an toàn, ổn định và tiết kiệm chi phí lâu dài.
